Hiri adimentsu batek aukerarik al du bere argiztapen publikoa eraginkorra egin, energia aurreztu eta igorpen kutsatzaileak ekiditen eta, aldi berean, hirritarrentzat osasuntsu bilakatzeko? Hori da "gizakian zentratutako argiztapena" kontzeptuak jasotzen duten ideia, Setga enpresa espainiarrak Circadionic teknologiaren bitartez errealitate bihurtu duena: Sanxenxo, Pontevedra eta Vilagarcía de Arousako bezalako hirietan jarritako argiak igortzen duten argia gizakiaren bihotz-erritmora, hau da, bere erloju biologikora egokitzeko gai dira.
Circadionic delako Setgak patentatu duten teknologia bat da, argiztapen publikoaren argi mailak eta kolorearen tenperatura egokitzeko gai dena. Gizakian zentratutako argiztapenaren oinarria ondokoa da: argi-mailen eta Tenperaturaren Kolore Korrelazionalaren (CCT, ingelesez) argiztapenak pertsonen erritmo kardiakoak hobe ditzakeela, baita bere gogo-aldartea zorroztasun bisuala eta errendimendua ere. Honek jauzi bat suposatzen du argiztapenaren garapenean, bere jasangarritasunaz eta eraginkortasunaz harago doana.
Argia eta erritmo zirzadiarrak
Argia faktore gakoa da erritmo zirzadiarretan. National Institute of General Medical Sciences-en arabera, aldaketa fisikoak, mentalak eta jarreretakoak dira, giza-gorputzak bere eguneko zikloan jarraitzen dituenak. Horrela, gauean zehar, jasotzen ditugun argi-mailak eta kolore-mailak (CCT) oso baxuak dira. Maila horiek garunak detektatzen ditu eta melatoninako kopuru gehiago ekoizten hasten da, logura sentitzera eramaten gaituen hormona.
Jasotzen ditugun argi eta kolore-tenperatura mailak igotzen doaz goizetik aurrera bere puntu gorenera arte egunaren erdian, adierazten diguna esna egoteko garaia dela. Ziklo guzti hau gizakiaren barneko erlojuaren parte da eguneko 24 orduetan.
Ideia honen gain, eta oinarri izanda osasun on bat mantentzeko beharrezkoa dela sistema zirzadiarrak modu egokian funtzionatu behar duela, Setgak xede honekin argiztapenaren erabilpen egoki bat egiteko modua ikertu zuen, argiztapen sistema adimentsu eraginkor eta jasangarri bat garatzeaz gain.
Circadionic: teknologia galego patentatua
Setga enpresa galiziarrak Circadionic teknologia garatu du, ahalbidetzen duena luminaria berak tonu ezberdinak lortzea eguneko ordu bakoitzerako, lortuz ñabardura horiek hirien argiztapen publikoan ematea, farolen argiztapena aldatu behar gabe.
Konpainiak azaltzen duen arabera, udazkena eta neguko arratsaldeetan, 17:30-18:00ak aldera gautzen duela, LED Circadionic teknologiak koloreko tenperatura kokatuko du maila neutro batean, 4200 kelvin-en (argi txuria) gain, “kale komertzialetako ekintza mantentzeko helburuarekin”, argitzen dute arduradunek.
20:30etik aurrera, hiritarrak etxera itzultzen direnean eta melatoninaren jarioa hasten denean, “kolorearen tenperatura maila beroagoetara gutxitzen da, 2700-3000 kelvin artean”.
Konpainiak esan du sektoreko eragile eta enpresek argiztapen on bat bilatzen ari direla hiri adimentsuentzat, izan ere argi artifiziala osatzen dute argi ikusgarriak, erradiazio ultramoreek (UM) eta infragorriek (IG). Zergatik ardura hau orain? Kezka bat baitago LED luminaria batzuetatik etorritako argiak zer eraginari duenari buruz erregulazio zirzadiarrean eta gaixotasun sistematiko lotuetan.