Polimeroen industrian 10 urte baino gehiago lanean aritu ostean, Jordi Berguinzo ekintzaile eta ingeniari kimikoak Europan biltzen zen ontzien ehuneko txikia ikusi eta irtenbide berri bat sortzea proposatu zen, ez bakarrik zabor bilketako enpresek edukiontzi gehiago berreskura zitzaten, baizik eta herritarrak prozesu honetan gehiago inplikatzeko ere. Recysmart soluzioa daraman Recircula Solutions bere  start-upak teknologiak eta diseinuak mundu garbiago bat lortzen lagun dezaketela agerian utzi du.

Edozein hiri-edukiontzi motatan instalatzen den gailu bat da, eta herritarrek birziklatutako ontzien materiala identifikatzeko gai deba. Ontzi motak bereizteko, diseinu mekanikoa akustikan oinarritutako AI algoritmoekin konbinatu da. Horrela, paketea ontzi batean sartzen denean seinale akustiko berezi bat sortzen du, sentsoreak harrapatu eta denbora errealean prozesatuko duena.

Europak 240 milioi tona hiri hondakin baino gehiago sortzen ditu, hau da, pertsona bakoitzak urtean 500 kg hondakin sortzen ditu, eta % 40 baino ez da birziklatzen, Eurostaten arabera. Gainerakoak zabortegietan, erraustegietan edo planeta kutsatzen amaitzen dute. Recircula Solutions-en ziur daude birziklapen sistema arrakastatsuenak herritarren sari-sistemetan oinarritzen direla, baina horretarako agintariek jakin behar dute zer birziklatzen den eta nork egiten duen.

"Mugikortasunean, tokiko merkataritzan edo elikagaien xahuketaren aurkako borrokan deskontu zuzenetan oinarritutako pizgarri programak emaitza oso onak ematen ari dira ontzi-frakzioa % 90eraino igotzen direlako", azaldu du Jordi Berguinzok. Sortzaileak aitortzen du, ordea, bai Espainia eta bai Europa arazo batekin topo egiten ari direla: "Gobernuek herritarrak sorburuan eta modu ekonomikoki bideragarrian hondakin gehiago eta hobeto birziklatzera motibatzeko duten ezintasuna".

Recysmart-en sare neuronalak lau bilgarri mota bereiz ditzake: beira, plastikoa, latak eta kartoiak, % 95etik gorako zehaztasunarekin. "Gure eginkizuna hirietan hondakinen % 100 behar bezala birziklatzea da", dio Berguinzok. Startup-aren proposamenak Sacyr, Ferrovial edo Urbaser bezalako enpresen arreta erakarri du jada, eta nazio mailan teknologia eskaintzen ari dira, udalen hondakinen lizitazioaren pleguak betetzeko helburuarekin, Europako araudia betetzeko.

Gailuak lortutako datu guztiak bildu eta plataformara bidaltzen ditu, hondakinen kudeatzaileek eta botere publikoek herritarren birziklatze ekintza onak sari ditzaten. Teknologia eskuragarri dago -ekonomikoki zein logistikoki- modu errazean sartu nahi duten ia edozein hiri hondakinen kudeatzailerentzat, erakunde publikorentzat edo eremu pribaturentzat.

Oraintxe bertan, Recysmart-ekin hornitutako 70 edukiontzi daude, batez ere Espainian eta Portugalen, baina baita Italian, Erresuma Batuan eta Austrian ere, nahiz eta 2022 honetarako helburua 1.800 izatera iristea den. Bestalde, Espainiak pizgarri programak sustatu nahi ditu, biztanleriak gero eta gehiago birzikla dezan. Esaterako, 2029rako birziklatutako plastikozko botilen % 90era iristea. Zentzu honetan, Recysmart aliatu ona bihurtzen da pertsona bakoitzak edukiontzian jartzen duen ontzi mota ezagutzeko gaitasunari esker.

MAREA Plastic: bigarren bizitza hondakinei

Beste alde batetik, hondakinei bigarren bizitza bat ematen dien makina bat da MAREA Plastic. Malagako Unibertsitatean sortu den proiektu honek plastikozko hondakinak bildu eta prozesatzen ditu balio produktu berriak sortzeko.

Bilketa, tratamendua, eraldaketa, dibulgazioa. Malagako Unibertsitateko Smart-Campusean jaiotako MAREA Plastic proiektuak proposatutako ekonomia zirkular alternatiboa laburbiltzen duten lau kontzeptu dira. Ikasleak eurak izan ziren, 2013an Herbehereetan sortu zen precious plastic mugimenduarekin liluratuta, plastikozko kutsaduraren gaitzarekin bukatzen laguntzea erabaki zutenak. Carmen Ladrón de Guevara, koordinatzailea eta ikertzaile nagusia -Óscar de Cózarrekin batera, gerentea eta proiektuaren koordinatzailea- Innovaspainen izan zen FYCMAn ospatutako Transfer Forumaren esparruan. “Urtebete daramagu MAREA Plastic lantzen eta oraindik beste urte bat geratzen zaigu garatzeko”, dio.

Precious plastic mugimendua, Malagako proiektuaren hazia, lan-espazioen sare batean oinarritzen da, non tresna eta makina guztiak aurkitzen diren plastikoei bigarren bizitza bat emateko eta balio handiko objektu bilakatzeko. “Proiektu interesgarria da, plastikoen birziklapenari buruz sentsibilizatzeaz gain, plastikoak bigarren bizitza erakargarri bat izan dezakeela erakusten ere laguntzen duelako”, azaldu du Carmen Ladrón de Guevarak.
Hori guztia unibertsitatean bertan sortutako hondakin plastikoen berrerabilpenetik produktu edo objektu berriak sortzea ahalbidetzen duen laborategi baten sorreraren bitartez gauzatu nahi da. Hondakin plastikoen ekoizpen masiboa da gaur egun kutsadura iturri nagusietako bat. Itsasoan bakarrik 8.000 milioi tona plastiko baino gehiago daude jada eta kopuru hauek urtero nabarmen hazten jarraitzen dute.

Elkarrizketan zehar, ikertzaileak makinak seinalatzen ditu. Alde batetik, ezagutzen ditugun plastikozko ontziak txirbil txikitan edo plastikozko malutatan desegiteko aukera ematen duen birringailuan, eta bestetik, estrusio-makina, plastikozko txip horiek material berrerabilgarriko hari bihurtzea lortzen duena, geroago produktu berrien sorkuntzan lehengai gisa erabiliko direnak. Bere ekipoak Transfierera ekarri zituen, "ezinbestekoa baita jendeak plastikoa ikusi eta manipulatzea MAREA Plastic-en erabilgarritasunaz jabetzeko", dio.