Lanbide Heziketako plazen eskaintza-falta da Estatuan milaka gazte trebatzeko oztopo nagusietako bat. Kontua da ikasketa horien eskariak eskaintza nabermen gainditzen duela. Kalkulatu denez, Madrilgo Erkidegoan eta Katalunian 40.000 ikasle inguru geratu dira plazarik gabe. Errealitate horren aurrean, gazte asko urte sabatiko bat hartzeko edo zentro pribatu batera sartzen saiatzeko dilemaren aurrean daude. Euskadin egoera bestelakoa da. Eusko Jaurlaritzak plazen % 100 bermatzen ditu Euskal LHko 23 sektoreetan.

Are gehiago, enpresek gehien eskatzen dituzten ikasleak behar dituzten sektoreetan ere bete gabeko plazak daude, Confebask euskal patronalaren arabera.

Hori argi ikusten da Euskal LHren Egungo Egoera. Erronkei erantzuten txostenean. Txosten horretan, Hezkuntza Sailak bere enplegagarritasun-tasaz gain sektore bakoitzeko enplegu-datuak eskaintzen ditu, ezinbesteko informazioa ziklo bat aukeratzeko orduan. Dokumentu horren arabera, irailean 30.484 plaza eskaini ziren lehen urtean eta 24.916 pertsona matrikulatu ziren, eta horrek plazen % 81,73ko okupazio-maila ematen du. Gainera, enplegagarritasuna % 89,60an dago, hau da, azken promozioko hamar tituludunetatik ia bederatzik aurkitu zuten lana amaitu ostean.

Familia profesionalen arabera, eskaintza eta enplegagarritasun handiena duten adarrak hauek dira: Fabrikazio Mekanikoa (3.925 plaza lehen urtean, % 79,67ko okupazioa eta % 91,89ko enplegagarritasuna); Elektrizitatea eta Elektronika (3.475 lanpostu, % 72ko okupazioa eta % 89ko enplegagarritasuna); Informatika eta Komunikazioak (2.870 plaza, % 81,39ko okupazioa eta enplegagarritasuna % 90,86); Osasuna (2.712 plaza,  % 96,02ko okupazioa eta % 86,57ko enplegagarritasuna), Instalazioa eta Mantentze-lanak (2.456 plaza, % 77,69ko okupazioa eta % 95,01eko enplegagarritasuna). Badira sektore batzuk plaza-eskaintza murriztua duten baina lan-aukera handia dutenak ere. Hau da Segurtasuna eta Ingurumena (125 lanposturekin eta % 90,15eko enplegagarritasuna) edo Energia eta Ura (283 lanposturekin eta % 98,08ko enplegagarritasuna) kasu.

Bi urtean behineko Demografia eta Lanbide Heziketa txostenaren arabera. Confebaskek egindako Profil Profesionalak 2022, profesionalentzat premia handiagoa duten zazpi sektore daudela ikusten da. Eskari handienetik txikienera ordenatuta daude: Fabrikazio Mekanikoa, Administrazioa eta Kudeaketa, Elektrizitatea eta Elektronika, Instalazioa eta mantentze-lanak, Informatika eta Komunikazioak, Kimika eta Merkataritza eta Marketina. Ikerketa beraren arabera, LHko tituludunen kontratazio berrien % 76,5 Erdi eta Goi Mailako Graduko 17 ziklotan bildu ziren, hala nola Kalitatearen Analisi eta Kontrol Laborategia, Administrazioa eta Finantza, Soldadura eta Galdaragintza klasikoa edo Plataforma Anitzeko Aplikazioen Garapena.

Ikasketak gora

Prestakuntza egokia duten pertsonen beharra euskal lanbide heziketaren kezka historikoetako bat da, non profesionalen beharra gero eta handiagoa zela ikusi den. Behar horri erantzuteak eskaintzaren gorakada progresiboa eskatu du, bai gradu berrietan, bai ziklo ezberdinetako plaza kopuruan. 2023-2024 ikasturtean, eta kurtso osoan zehar heziketa-ziklo baten zatiak hartzeko aukera dagoela kontuan hartuta, 49.000 ikasle baino gehiago ditu Euskal LHk, eta horrek 2019-2020 ikasturteko datuekin alderatuta, adierazten du % 14ko igoera. Eskaintzari dagokionez, analisiak datu hauetan kokatzen gaitu: 2021/2020 ikasturtean 134 heziketa-ziklo egon ziren, aurten 167 Heziketa-ziklo eta Espezializazio-ikastaroen aldean, % 24 gehiago.

Hala ere, enpresek kexatzen jarraitzen dute ezin dutelako eskulan kualifikatua aurkitzen. Jendea aurkitzeko zailtasunak dituzten arrazoi desberdinak aipatzen dituzte. Horiek dira aipatutako zailtasunei aurre egiteko landu beharreko gaiak. Garrantziaren arabera ordenatuta hauek izango lirateke: merkatuan sartzeko aukera duten pertsonen kopurua handitzea, espezializazioa eta zeharkako gaitasunak indartzea (jarrera/disposizioa/interesa...) edo lan-ingurunean esperientzia gehiago akreditatzea. Hizkuntzak indartzea edo teknologia digitaletan ezagutza sustatzea ere aldarrikatzen dute.

Confebask txostenean aipatzen diren prestakuntza- edo espezializazio-beharrak heziketa-zikloen eguneratzeari lotuta daude, sektore bakoitzean gertatzen ari diren aldaketei eta aurrerapenei erantzunez. Horrez gain, sortzen ari diren profilak prestatzeko deia egiten du eta gaineratzen du enpresen % 33k gora egiten ari diren hainbat profil dituzten pertsonen kontratazioa handituko duela. Hauek dira aipagarrienetako batzuk: Zibersegurtasuna, Prozesu Industrialei Aplikatutako Datuen Segurtasuna, Industria Automatizazioa eta Robotika, Trokelen Diseinua eta Mantentzea, Energia Eraginkortasuna eta Energia Berriztagarriak, Mekatronika, Programazioa, Adimen Artifiziala, 4.0 Industria, Automatizazioa eta Big Data.

Espezializazioa

Euskal Lanbide Heziketak enpresa-beharrei ematen dien erantzuna Espezializazio Programak eta Espezializazio Ikastaroak ezartzea du ardatz. Lehenengoak, LHko Sailburuordetzak diseinatutako kartako prestakuntza-programak dira, ekoizpen-sektore ezberdinetan sortzen diren beharrei modu arin erantzuten dietena. Programa hauek azkar diseinatu dira, batez beste hiru hilabete inguruko denbora tartean, Dual modalitatean ematen dira eta 900 orduko batez besteko iraupena dute ikastaro batean zehar. Bere helburua eskatzen diren gaitasun berrietan interesa duten eta Heziketa Zikloetatik edo egungo Espezializazio Zikloetatik erantzunik ematen ez duten ikasle eta langileak prestatzea da. Orain arte, 42 programa diseinatu dira, 150 enpresa baino gehiagok erantzun dute eta ia 1.000 lagunek parte hartu dute, dagokion ziurtagiria lortuz.