Estoniak, Baltikoko herrialde txikiak, harro darama munduko lehen nazio digitala izatearen titulua. Han, Estatuarekiko interakzioen % 99 sarean egin daitezke eta herritarren informazio guztia sarean dago. Mariin Ratnik Estoniak Espainiako Erreinuan eta Andorrako Printzerrian duen enbaxadoreak herrialde honek digitalizazioarekin duen esperientziaz hitz egingo digu.

Zer da Estoniako e-Residency programa?

Estoniak 2014an hasi zuen e-Residency programa eta munduko bizileku elektroniko bat ezarri zuen munduko lehen eta oraindik bakarra den herrialdea da.

Programak e-Residency txartela lortzeko aukera ematen dio munduko pertsona orori Estoniaren zerbitzu digitalak erabiltzeko Estoniako legezko lurraldean, hau da, Europako Merkatu Bakarrean, enpresak sortzeko moduari buruz, eta juridikoki lotesleak diren sinadura digitalak ere egin ditzakete. Irtenbide honekin, hainbat arazo konpontzen ditugu herrialde ezberdinetan bizi diren pertsonentzat:

• EBn egoitza duen enpresa bat izateko interesa duten EBtik kanpoko herrialdeetako pertsonak.
• EBko herrialdeetako e-Resident asko ere baditugu, batez ere sinadura digitala erabili nahi dutelako, enpresa bat sortzea eta martxan jartzea garestiagoa izan baitaiteke, beren jatorrizko herrialdean, edo burokrazia handiagoa, motelagoa.

E-Residency programa ezin hobea da negozio bat sortu nahi duten pertsonentzat, bai beren freelance lanetarako, bai zerbait handiagoa sortzeko. Hala ere, NAN digitala ez da NAN fisikoa edo bidaia-dokumentua, bisa edo hiritartasunarekin lotutako dokumentua, eta ez du argazkirik jasotzen; ez du Estonian egoitza fiskala automatikoki bermatzen, ezta ere.

Estoniak meritua du administrazio elektronikorik aurreratuena duen Europar Batasuneko herrialdea izategatik. Zeintzuk dira zuen administrazio digitalaren gakoak?

• Lehenik eta behin, digitalizazioa ez da teknologia kontua soilik. Printzipioz, lidergo digitala behar da.
• Interneterako sarbidea (eskubide sozial gisa ezarria Estonian) eta ordenagailuak/makinak behar dira zerbitzuetara sartzeko.
• Horrez gain, lege labur eta sinpleak eta lineako zerbitzuak ezinbestekoak dira. Legeek ulergarriak eta eskuragarriak izan behar dute biztanleria orokorrarentzat, eta errazak izan behar dute gobernuko agintariek eta sektore pribatuko enpresek ezarri eta aplikatzeko.
• Gardentasuna mantendu behar da gizartearen konfiantza mantentzeko. Gardentasunak datu-ziloak eta ustelkeria saihesten laguntzen du Estatuko agintarien barnean.
• Plataforma partekatuak, datuak trukatzeko autobide segurua, X-Road esaterako.
• Zerbitzuaren diseinua herritarran/erabiltzailean zentratu behar da.
• Azkenik, Estoniako gobernua beti egon da zabalik lankidetza publiko-pribatuetara. Horren argudioa oso sinplea da: gobernuak zerbitzuaren parametro eta itxaropen batzuk ezartzen ditu, baina exekuzioa arlo ezberdinetako espezialisten esku uzten du, orokorrean sektore pribatuan aurkitzen direnak.

Irlandak eta Estoniak bere susperraldi ekonomikoaren mailak EBko beste herrialde batzuen aurretik dituzte. Digitalizazioa al da gakoa?

Zaila da Irlandaren arrazoiei buruz iruzkintzea, baina Estoniarentzat digitalizazioa zati integral bat da, zalantzarik gabe. Estoniarentzat nahiko erraza izan da konfinamendura ohitzea Estatuaren funtzionamenduaren zentzuan, azken 20 urteotan zerbitzu digitalak asko erabili ditugulako. Hortaz, ez genuen errefortzu edo aldaketa handirik egin behar pandemian zehar eta errazagoa izan zen eguneroko bizitzarekin eta politikarekin jarraitzea, HORECA sektoreko aldaketak izan ezik, gainerako herrialde guztietan bezala. Eta orain herrialde askok, Espainia barne, gure esperientziak erabili nahi dituzte eta horrek aukera berriak sortu ditu sektore pribatuarentzat ere.

Gainera, kalkulatu dugu langile bakoitzak 2 asteko lanaldia irabaz dezakegula, sinadura digitala erabiltzen dugulako. Edo urtean 380 metro paper gutxiago erabiltzen ditugu, paperik gabeko gobernua dugulako. Eta beste kalkulu batzuek diote zerbitzu publiko digitalek urtean BPGaren % 2 irabazten digutela. Bai, guretzat digitalizazioa da, argi eta garbi, gakoa.