Inoiz blockchain teknologia zer den galdetu badiozu zure buruari, leku egokira iritsi zara. Modu errazean azalduko dizugu zertan datzan asmatu berri den teknologia hori eta geure buruari egin ohi dizkiogun galderei erantzungo diegu; adibidez, zein aplikazio ditu gaur egun blockchain teknologiak? edo zer da deszentralizazioa eta zergatik da garrantzitsua blockchain-en? 

Finantza-sektoretik osasun-sektorera, estatuko segurtasuna barne, blockchain teknologia iritsi da gure eragiketak seguruagoak izan daitezen.

Zer da blockchain teknologia?

Blockchain zer den erraz ulertzeko, hainbat pertsonarekin partekatutako kalkulu-orri bat imajina dezala eskatu behar diogu irakurleari. Kalkulu-orri horietan, taldeak datuekin bete dezake, baina ezin du taldekideek idatzitakoa ezabatu edo aldatu. Hortaz, informazioa grabatzeko sistema bat da, non datuak elkarren artean konektatuta dauden blokeetan sekuentzialki antolatu eta gordetzen diren.

Beste esfortzu mental bat: imajina ezazu loturaz osatutako kate bat. Esteka horietako bakoitzak bloke bat adierazten du blockchain teknologian. Literalki, 'blockchain'-ek esan nahi du euskaraz 'blokeen katea'. Bloke horietako bakoitzak informazioa dauka. Informazio honek, adibidez, hainbat kriptomoneta transakzio izan ditzake, adibidez Bitcoin, pertsona ezberdinek une jakin batean egindakoak. Bertan daukan informazioa funtsak bidaltzen dituenaren eta hartzailearen helbidea, bidalitako zenbatekoa, data, komisioak, etab.

Kate bateko bloke bakoitzak, bertan erregistratutako informazioaz gain, 'hash' izeneko kode bakarra dauka. Kode hau bakarra da bloke bakoitzeko eta bertan erregistratutako datuetatik sortzen da. Blokearen informazioa aldatzen bada, karaktere bakarrarekin ere, hash-a guztiz desberdina izango litzateke. Horrek grabatutako informazioaren osotasuna bermatzen du, baimenik gabeko aldaketak saihestuz.

Bloke bakoitzak bere kodean integratzen du berehala aurreko blokearen hash-a. Hauxe esan nahi genuen blokeak elkarri lotuta zeudela esaten genuenean: bloke bateko daturen bat aldatzen bada, bere hash-a ez ezik, ondorengo guztiak ere. Beraz, alarmak piztuko ziren. Sistema honek blockchain teknologia gardena, aldaezina eta segurua dela bermatzen du.

Blockchain teknologiaren adibideak:

Bitcoin bidezko transakzioen erregistroa katearen bloke (esteka) bakoitzean segurtasunez grabatu daitekeela adierazi dugu. Baina beste adibide apur bat prosaikoagoa eman dezakegu, hobeto ulertzeko.

Imajinatu auto bat saldu nahi duzula. Blockchain teknologiari esker, ibilgailuari buruzko informazio garrantzitsu guztia erregistratu ahal izango duzu: modeloa, fabrikazio urtea, haren mantentze-historia, jabe berriaren izena, etab. Autoak jabetza aldatzen duen bakoitzean edo matrikularen datu batzuk aldatzen dituen bakoitzean, bloke berri bat gehituko da katean. Horrela, autoen jabetzaren erregistro iraunkorra sortuz. Iruzurrak ekidin litezke horrela.

Beste adibide praktiko bat titulu akademikoen benetakotasuna izan liteke. Hauek, euskarri fisikoan dagokion diplomaz gain, aktibo digital gisa erregistratu daitezke blokeen katean. Titulu bakoitzak identifikazio-kode bakarra izango luke eta informazio garrantzitsua islatuko litzateke, hala nola tituluaren titularraren izen-abizenak, eman duen erakundea, egindako ikastaroaren hasiera eta amaiera data, lortutako kalifikazioak, etab. Norbait titulua faltsutzen saiatuko balitz, kodea aldatuko litzateke.

Blockchain teknologiak, laburbilduz, onurak eskaintzen dizkie erabiltzaileei, hala nola bitartekariak ezabatzea, eragiketetan kostuak murriztea eta sektore ezberdinetako zerbitzu publikoak eta negozioak hobetzeko aukerak areagotzea. Zentzu honetan, hainbat adibide eman ditzakegu:

• Finantza sektorea: bitcoinaren erabilera maileguetan, aseguruetan eta aktiboen kudeaketan.
• Osasuna eta arreta medikoa: sendagaien benetakotasuna eta segurtasuna berretsi.
• Energia berriztagarriak: energia berdearen ekoizpena jarraitu eta ziurtatu.
• Sistema demokratikoa: hauteskunde prozesuen osotasuna bermatzea.

Zer da dezentralizazioa eta zergatik da garrintzitsua blockcahain-en?

Blockchain teknologiaren ezaugarri nagusietako bat sistema deszentralizatua da. Zer esan nahi du honek? Bada, ez da agintari zentralizatu baten menpe dagoen teknologia bat, baina horren kontrola hainbat pertsonen artean banatzen da. Ez dago sarea kontrolatzen eta gainbegiratzen duen entitate bakarra. Blockchain-en teknologia parte-hartzaile ezberdinek osatzen dute, bloke-katearen osotasuna eta segurtasuna mantentzen dutenak.

Beraz, ahultasun gutxiagoko teknologia da. Sare-nodo batek (hau da, blokeen kate osoa duen eta transakzioen balioztapenean parte hartzen duen gailuetako batek, adibidez) huts egiten badu, ez dago arazorik: beste nodoek lanean jarraituko dute eta sarea funtzionatzen jarraituko dute. Nodo bakoitzak bloke-katearen kopia bat dauka: egiten diren prozeduren gardentasuna areagotzen du, ez baitago dena kontrolatzen duen entitate bakar baten menpe.

Zein da adostasun mekanismoa teknologia honetan?

Blockchain sare bateko parte-hartzaile guztiek onartu behar dute haren edukia. Akordio hori lortzeko, "adostasun mekanismoa" deritzona ezartzen da. Prozedura honi esker, sareko nodo guztiek bloke-kate batean jasotako informazioa baliozko eta egiazkotzat hartzen dute. Hainbat adostasun mekanismo daude, Lanaren Froga bezala ezagutzen dena nabarmenduz.

Transakzio bat blockchain-era gehitzeko, bertan lan egiten duten gailuek (sare-nodoek) informatika-lan bateratua egin behar dute. Lan honek problema matematiko konplexu bat ebaztea dakar. Arazoa konpontzen duen nodoa "meatzari" gisa ezagutzen da. Meatzariak sareko beste gailuei irtenbidea aurkezten die eta zuzena bada, onartu egiten da eta bloke-katearen parte bihurtzen da.