Urte gutxitan, blockchain teknologia kriptografia-monetetara mugatu izatetik beste hainbat arlotan erabiltzen den tresna izatera igaro da, hala nola aktiboen tokenizazioan edo identitate digitalean. Etorkizuna mundu zentralizatuarekin duen elkarreragingarritasunean datza, erakundeen likideziari esker 'blockchain'ari abiadura eta eraginkortasun handiagoa eman diezaiokeena.

2023ko urriaren 31n 15 urte bete dira 'Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System' izenekoa argitaratu zenetik, bitcoin-a sortu zuen liburu zuria. Satoshi Nakamoto garatzailearen dokumentu horrek, lehen aldiz, banatutako kontabilitateko sistema eta kriptografia-moneta deszentralizatu baten ideia planteatu zuen. Sistema horri esker, bi aldeen arteko transakzioak zuzenean egin ahal izango lirateke bitartekarien beharrik gabe, kriptografiaren eta ordenagailuen sare deszentralizatu baten bidez, transakzioak bloke digital batean balioztatzeko eta erregistratzeko. Horrela ezarri ziren 'blockchain'-aren oinarriak.

"Nakamotoren papera funtsezko katalizatzaile bat izan zen teknologia honen garapenerako eta kriptomoneta ezagun eta erabiliena, bitcoin, sortzeko oinarriak ezarri zituen", dio Antonio Sundas BBVA Suitzako aktibo digitalen espezialistak. "Kontzeptuak komunitate teknologiko eta finantzarioaren interesa piztu zuen eta 2009an bere ideietan oinarritutako lehen Bitcoin 'softwarea' abian jarri zen".Harrezkero, 'blockchain'-ek ez dio aurrerapen garrantzitsuak jasateari utzi. 

Kriptomoneta berri ugariz gain, beste "token" mota batzuk ere sortu ziren ordainketaz gain beste helburu batzuekin, hala nola enpresa bateko akzioen jabetza frogatzea edo plataforma bateko zerbitzu zehatzetarako sarbidea ematea. Edo 'smart contracts', hau da, aldeen arteko akordio bat automatikoki gauzatzea ahalbidetzen duten kontratu adimentsuak. Aldi berean, teknologiak ere gero eta sofistikatuagoak diren transakzioak balioztatzeko mekanismoak eskuratzen ditu, erabilera eraginkorra, deszentralizatua eta segurua bermatzera zuzenduta.

Aktibo errealetarako formuña digitalak

Aurrerapen horiei esker, 'blockchain'-aren erabilera ere sofistikatuago joan da denborarekin eta bankuen interesa piztu du, teknologiaren potentziala aprobetxatu nahi baitute.

"Finantza-ingurunean beti pentsatu izan da 'blockchain'-ak balioa eta informazioa trukatzeko modua alda zezakeela", azaldu du Francisco Marotok, BBVAko Blockchain eta Aktibo Digitalen arduradunak. "Oinarrizko premisa horrek oraindik ere balio du. Baina, hasieran ordainketetara oso zentratuta bazegoen ere, banku transakzionalean, bitcoin bezalako ordainketa-kriptoaktiboen atzetik, apurka-apurka erabilera-kasuak ohiko finantza-aktiboen 'tokenizazioa'rantz joan dira; hau da, teknologia honekin modu eraginkorragoan trukatzea ahalbidetzen duen aktibo horien irudikapen digital bat sortzea".

Aktibo errealen "tokenizazio" hori posible da finantza deszentralizazioari esker, edo DeFi, "kontratu adimentsuetan" oinarritutako finantza-protokoloak sortu ostean sortu dena. Beren hastapenetan zorra sortzera, maileguetara eta truke etxeetara bideratu zituzten protokoloak, baina esparrua zabaltzen joan direnak. Adibide bat da Espainian blockchain-ekin erregistratutako lehen bonu arautuaren jaulkipena, zeinetan BBVAk Bolsas y Mercados Españoles (BME) eta Amerika Arteko Garapen Bankuarekin (IDB) parte hartzen duen. Blockchain-aren erabilerak bonuak jaulkitzearen kostua eta denbora murriztu zituen, eta horrek frogatu zuen teknologia honek potentzial handia duela jaulkitzaile txikiagoentzat eta ekonomia gutxiago garatuentzat.

"Finantza deszentralizatuak eta aktibo errealen 'tokenizazioak' finantza-zerbitzu aurreratuetarako sarbidea errazten laguntzen dute, lehenago jende gehienentzat eskura ez zeuden kokapen geografikoagatik edo diru-sarreren mailagatik", dio Antonio Sundasek. Era berean, sistemaren eraginkortasuna areagotzen dute bitartekariak, kostuak eta likidazio denborak murriztuz. "Kontratu adimentsuak eta automatizazioak finantza-prozesu asko erraztu eta azkartu ditzakete, giza akatsak izateko arrisku gutxiagorekin eta transakzioen trazabilitatean gardentasun handiagoarekin", azaldu du. "Horrek iruzur arriskua murrizten du eta inbertitzaileen eta merkatuko beste partaideen arteko konfiantza areagotu dezake".

Elkarreragingarritsaunaren eta erregulazioaren erronkak

Kriptografia-ingurunearen etorkizuna gaitasun deszentralizatuen eta zentralizatuen arteko integrazioarekin bideratu liteke. "Blockchain-en puntu sendoetako batek, garapen irekiak, inbertsio mugatuagoak izatearen desabantaila du", azaldu du Marotok. “Zentzu horretan, erakundeek emandako likidezia injekzioak mundu zentralizatuari 'blockchain'-ek oraindik lortu ez duen abiadura eta eraginkortasuna ematen dio. Bi ereduak elkarrekin bizi daitezen eta elkarreragingarriak direla bermatu behar dugu".

Elkarreragingarritasun hori garrantzitsua izango da, adibidez, erabiltzaileen, administrazio publikoen eta zerbitzu-enpresen arteko harremana arintzeko, 'blockchain'-aren erabilera kasuetan lan egiten ari baita erabiltzaileentzako benetako, seguru eta autokudeatutako identitate digitala sortzeko. Dagoeneko proiektuak daude martxan, hala nola, Dalion, zeinetan parte hartzen duen BBVAk, 'zorro' digital bat garatzen ari dena, non erabiltzaileak nola kudeatzen diren eta nork dituen bere datuak kontrolatu ahal izateko.

Araudia 'blockchain' ekosistemaren mugarri handietako bat da. Estatu Batuetako Balore eta Truke Batzordea lanean ari da ildo horretan eta Europako Parlamentuak dagoeneko onartu du MiCA, kriptoaktiboen eta moneta egonkorrak jaulkitzeko estandarrak ezartzen dituen Europako Kriptoaktiboen Merkatuen Erregelamendua, baita arlo horretako zerbitzuak emateko ere. Arau-esparruek ingurune deszentralizatuari egonkortasuna emango diotela espero da eta bere erronka handietako bat gutxitzen lagunduko diotela, kriptomoneten prezioaren aldaketa handia. Hauek 2022 amaiera eta 2023 hasiera bitartean kolapso orokor bati aurre egin diote, eta horietako batzuek balioaren % 99 galdu dute 72 ordutan.