Eusko Ikaskuntzak hemeretzigarren kongresua egingo du 2024ko urriaren 2, 3 eta 4an Gasteizen. Ekimen honen helburua ongizate politiken alorreko erabaki estrategikoetarako adostasun-oinarriak ezartzen dituzten Herrialde mailan akordioak sustatzea izango da.

Eusko Ikaskuntzaren proposamenaren hiru ardatzetako bat arlo sozioekonomikoa du ardatz, euskal gizartearen ongizatearekin lotutako hainbat alderdi jorratuz. Erronka nagusien artean daude ongizate eredu globalak ulertzea, ekoizpenaren eta ongizatearen arteko harremana, eta kalitatezko enpleguaren bermea baldintza justuekin, belaunaldien konpromisoa, etab. Azken finean, trantsizio ekitatiboa bilatzen dugu ekonomia jasangarri baterako, kaltetutako langileak babestuz eta aukera-berdintasuna sustatuz.

ZAINTZA, ONGIZATEA ETA KONKTUEN BEHARRA

Zainketak zaurgarritasuna, elkarrekiko mendekotasuna, elkarrekikotasuna, kontziliazioa eta erantzunkidetasuna bezalako kontzeptuak nabarmentzen ditu. Zaintza desegokia, zaintza zorra edo zaintza krisia aipatzen dugunean, Estatuen, merkatuen, herritarren, etxeen eta pertsonen arteko arduren banaketa bidegabe eta desorekatuaz ari gara. Historikoki, zaintza familia-esparruan jorratu izan da batez ere, non emakumeek protagonismoa izan duten. Hala ere, banaketa desorekatu baten ezagutza eta emakumeenganako zaintza zorra nabaria da teoria kritikoei eta ekintza feministei esker. Gizartea emakumezko zaintzaileek eskainitako denboran eta energia emozionaletan oinarritu da, eta haiekiko "zainketa-zorra" nabarmena da.

Zaintzea betebehar demokratikotzat hartu behar da. Etxeetan, zaintzaren ardura bizikide guztien artean partekatu behar da, haien sexua edo adina edozein dela ere. Maila publikoan eta pribatuan, botereek eta erakundeek herritar guztien zaintzarako konpromisoa hartu behar dute, denek ezin baitute familia-egituren mende egon beren zaintza-beharrak asetzeko.

HELBURUAK

• Adostasuna eraikitzea erraztea: prozesuan parte hartzen duten eragile ezberdinen artean adostasunak eraikitzeko gune aproposa eskaintzea, elkar ulertzea eta lankidetza sustatuz zaintza eta ongizate ereduetan herrialde itunak garatzeko.
• Proposamen Oso Jasangarriak sortzea: Zaintzaren eta ongizatearen arloko erronkei modu eraginkorrean aurre egiten dieten proposamen integralak eta iraunkorrak garatzea, epe luzerako emaitzak bermatzeko faktore ekonomikoak, sozialak, ingurumenekoak eta ekitateak kontuan hartuta.
• Herritarren Partaidetza Indartzea: Itunak zehazten diren herritarren eta eragile garrantzitsuen parte-hartze aktibo eta esanguratsua sustatzea, inklusioa, aniztasuna eta ahots guztien ordezkaritza sustatuz zaintzarekin eta ongizatearekin lotutako erabakiak hartzean.

ALDAKETA DEMOGRAFIKOA ETA BELAUNALUNEN KONPROMISOA

Aldaketa demografikoa eta belaunaldi-konpromisoa arreta ematean eragina duten oinarrizko alderdiak dira, bizitza eta bizikidetza egokia izateko ezinbesteko zutabe bihurtu direnak. Testuinguru horretan, agerikoa da administrazio publikoek bizitza-ziklo osoan arreta sustatu eta finantzatzeko erantzukizuna dutela, bai gizabanakoaren ongizaterako bai gizartearen funtzionamendu harmoniatsurako duen garrantzia aintzat hartuta.

ENPLEGUA ETA ARDURADUNA ZAINTZAN

Desberdintasunek, eta bere ondorio politiko, sozial eta ekonomikoek, eragin handia izaten jarraitzen dute azken urteotan zabaldutako birbanatze-politikak izan arren. Bere murrizketan aurrera egiteko, eta ekonomia inklusiboago batean, kalitatezko enplegua sortzea erraztuko duen kontratu sozial berri bat beharrezkoa da, besteak beste.

Era berean, lan-merkatuak zaintzan erantzunkidetasuna aktiboki sustatuko duen eredurantz eboluzionatu behar du, familia- eta lan-erantzukizunak orekatzearen garrantzia aintzat hartuta. Honek ordutegi malguak, telelana eta lana eta bizitza uztartzeko neurriak errazten dituzten enpresako politikak ezartzea dakar, langileek beren zaintza-ardurei denbora eskain dezaten beren garapen profesionala uko egin gabe. Aldi berean, administrazio publikoek aldaketa hori bultzatu behar dute lan-ingurune inklusiboak onartzen dituzten pizgarri eta arauen bidez. Ordaindutako guraso-baimena sustatzea, haurrak zaintzeko programak laguntzea eta kudeaketa balioesten duten negozio-praktikak ezartzea funtsezkoak dira gizartearen zaintza-beharrizanak islatzen eta onartzen dituen lan-merkatu bat sortzeko.

Ekintza hauekin, prom egitea espero dazaintzarekin lotutako politiken formulazioan parte-hartze eta lankidetza-ikuspegiaren gainetik, baita konpromiso zehatzak eta borondatezkoak sortzea ere, gizarte justuago, inklusiboago eta jasangarriagoa lortzeko bidean.